به نام خدا

مقدمه

در آموزش قبلی با رزبری پای ، تاریخچه و کاربرد و شیوه راه اندازی آن آشنا شدیم .

در این آموزش میخواهیم با سیستم عامل و انواع قابل نصب آن روی رزبری پای و کار با یکی از انها  یاد بگیریم و به پیکربندی و نصب ابزار مورد نیاز برای کامپایل برنامه و هم‌چنین اجرای اولین برنامه‌ی آموزشی بر روی بردهای رزبری پای بپردازیم.

در  این مرحله از آموزش‌ قادر هستید که برنامه‌ی موردنظر خود را بنویسید و برای اجرا بر روی رزبری پای آماده کنید

معرفی سیستم عامل :

سیستم عامل نرم افزاری پایه هستش که روی دستگاه های دارای پردازشگر مرکزی ( cpu ) مثل رایانهیا گوشی های هوشمند ، نصب می شود و مدیریت و کنترل منابع ، ورودی ها و خروجی ها را بر عهده

میگیرد .

همچنین بستری ایجاد میکند تا برنامه های کاربردی ( اپلیکیشن ها مثل مجموعه آفیس ) اجرا گردد و ارتباط میان کاربر با سخت افزار و برنامه های کاربردی را برقرار می کند .

از سیستم عامل های معروف میتوان به مایکروسافت ویندوز ، مکینتاش ، اندروید و IOS اشاره کرد .

معرفی لینوکس :

لینوکس یک سیستم عامل متن باز می باشد و این یعنی میتوانیم هر طور که میخواهیم در آن تغییرات

ایجاد کنیم و یا به آن اضافه و کم کنیم و یا حتی یک نسخه سفارشی از آن را ایجاد کنیم .

نرم افزار های متن باز رایگان هستند ، به عنوان مثال سیستم عامل اندروید که بر پایه لینوکس است .

امروزه از خود لینوکس اصلی استفاده نمی شود و به جای آن از سیستم عامل های بر پایه لینوکس

استفاده می شود . در این آموزش منظور از لینوکس همان سیستم عامل های بر پایه لینوکس است .

چند نمونه از این سیستم عامل ها عبارتند از : رد هت ، فدورا ، اوبونتو ، اندروید و …. .

امروزه سیستم عامل های بر پایه لینوکس عموما به دو گروه پایه ای تقسیم می شوند :

• بر پایه ردهت ( redhat base )

• بر پایه دبیان ( debian base )

لینوکس دارای بسته های نرم افزاری یا همون پکیج برای نصب برنامه های کاربردی هستند .

فرمت پکیج های لینوکس ها نیز با هم متفاوتند :

• بر پایه ردهت : .rpm
• بر پایه دبیان : .deb

لینوکس ها دارای امکانات زیاد و سرعت و امینت بالایی هستند و مصارف زیادی دارند ، اما به دلیل نبود

برنامه های کاربردی زیاد و اینکه افراد مبتدی نمیتونند راحت با آن کار کنند ، فرا گیر نشده است .

لینوکس ها خاصیت های جالب و کاربردی دارند مانند جامع پذیری !

به این معنی که من میتوانم قابلیت های یک لینوکس دیگر را به لینوکس دیگر مشابه خودش اضافه کنم .

در صورت حرفه ای بودن با کمی تغییرات و کد نویسی حتی میتوان قابلیت ها را بین لینوکس های

غیر مشابه هم جا به جا کرد .

در ادامه بیشتر با لینوکس ها و شیوه کار کردن با آنها را یاد میگیریم .

معرفی سیستم عامل رزپبیان ( Raspbian ) :

سیستم عامل رزپبیان ، سیستم عاملی است ک از طرف انجمن رزبری پای برای رزبری پای ارائه شده است .

این سیستم عامل یک لینوکس بر پایه دبیان است . در مجموعه آموزش رزبری پای ما از این سیستم عامل

استفاده خواهیم کرد و پیشنهاد میشود از همین سیستم عامل استفاده گردد .

البته در صورت دلخواه میتوان از سیستم عامل های دیگر ارائه شده نیز استفاده کرد .

تنظیمات رزبری پای :

در آموزش قبلی یاد گرفتیم چطور رزپبیان رو نصب و راه اندازی کنیم ! اما لازم است در اولین استفاده خود

تنظیمات اولیه ای را اعمال کنیم .

برای اینکار روی لوگوی تمشک سمت چپ بالا کلیک میکنیم سپس طبق مسیر زیر وارد منوی تنظیمات می شویم :

Start -> preferences -> Raspberry pi Configuration

و سپس منوی زیر را مشاهده میکنید :

همونطور ک میبینید ۴ تب یا برگه وجود دارد : System , interfaces , performance و localization .

تب Systems :

در تب سیستم شما تنظیمات کلی رزبری پای رو انجام میدید . در جلوی قسمت password گزینه  change password را مشاهده میکنید. به صورت پیشفرض پسوورد رزپبیان “raspberry” می باشد .

توصیه می شود در این قسمت رمز عبور خود را تغییر دهید .

قسمت host name نام دستگاه می باشد . میتوانید آنرا تغییر دهید ولی لزومی به تغییر ندارد . در قسمت boot مشخص میکنیدکه ابتدا وارد چه محیطی شوید .

شما میتوانید یکی از دو محیط خط فرمان ( CLI ) یا محیط گرافیکی ( Desktop ) شوید .

در قسمت auto login اگر گزینه را تیک بزنید ، بلافاصله پس از بوت شدن دستگاه ، وارد اکانت pi می شوید . البته کاربرد این مورد در مواقعی است ک شما چند اکانت تعریف کرده باشید . در قسمت network boot اگر گزینه را تیک بزنید ، دستگاه تا زمانی که به شبکه ای متصل نشود صبر میکند .

اگر شبکه شناخته شده ای وجود نداشته باشد دستگاه چند ثانیه صبر میکند و سپس سیستم عامل را بوت میکند ولی اگر شبکه شناخته شده ای وجود داشته باشد اما سیگنال آن ضعیف شده باشد دستگاه مدت بیشتری صبر میکند و سعی میکند به ان متصل شود .

Splash screen در اصل نمایش لوگو رزبری پای در ابتدای بوت شدن بجای نمایش کد ها و دستورات اجرا شده می باشد . در قسمت set resolutaion می توانید رزولیشن تصویر خروجی را انتخاب نمایید . اگر از خروجی av برای تلویزیون های قدیمی یا hdmi برای نمایشگر های غیر wide استفاده میکنید ، این قسمت را خاموش کنید .

تب interfaces :

در تب interfaces شما می توانید اتصالات رزبری پای را مدیریت کنید ک شامل :

• دوربین

• اتصال SSH

• اتصال VNC

• پروتکل spi

• پروتکل I2C

• پروتکل اتصال سریال

• پروتکل تک سیم یا ۱-wire

• کنترل از راه دور پین های gpio ( منظور توسط دستگاه خارجی )

تب performance :

در تب performance شما میتوانید حداکثر کلاک پردازنده و میزان حافظه اختصاص داده شده به قسمت پردازشگر گرافیکی را مشخص کنید .

تب localization :

در این تب شما تنظیمات مکان ، زبان نوشتاری و زبان دستگاه را انجام می دهید .

• Locale : تنظیم زبان سیستم
• Time zone : تنظیم منطقه زمانی
• Keyboard : تنظیم زبان کیبورد
• Wifi Country : تنظیم بازه فرکانسی گیرنده وایفای بر اساس استاندارد کشور ها

البته شما میتوانید در ترمینال هم با دستور sudo raspi-config تنظیمات رزبری پای را انجام دهید .

در ادامه آموزش با ترمینال آشنا می شویم و بعد از آن به تنظیم رزبری پای می پردازیم .

ترمینال :

ترمینال لینوکس ، یک پوسته برای کار با سیستم عامل است اما گرفیکی نیست .

ترمینال محیطی برای کار با سیستم عامل با استفاده از خط فرمان می باشد ، به این معنی که برای هر کاری

که میخواهیم انجام دهیم باید یک خط دستور تایپ کنیم .

ترمینال دارای دستورات مشخصی هستش ک در ادامه با آنها و شیوه بکار بردن آن آشنا می شویم .

تنظیم رزبری پای با ترمینال :

ابتدا ترمینال را که روی نوار ابزار قرار دارد باز میکنیم .

سپس در خط اول pi@raspberrypi:~$ را مشاهده میکنیم . pi نام اکانت ( پیشفرض ) و rapberrypiاسم دستگاه شما ( پیشفرض ) می باشد .

علامت ~ نشان دهنده دایرکتوری اصلی اکانت می باشد .

و اما تنظیم رزبری پای که توصیه میشود در صورت بلد بودن از این روش استفاده گردد .

دستور sudo raspi-config را وارد میکنیم و سپس تصویر زیر را مشاهده میکنیم .

همانطور ک مشاهده میکنید عبارت هایی مشابه به تنظیمات گرافیکی وجود دارد . برای تغییر دادن تنظیماتباید از کلید های ۴ جهته و کلید اینتر استفاده کنیم .

تمامی موارد در ترمینال هم مشابه تنظیمات گرافیکی می باشد و برای طولانی نشدن آموزش کامل توضیحداده نمی شوند اما به صورت گروهی و اجمالی معرفی میکنیم :

• Change User Password : تغییر رمز عبور که در صورت انتخاب دوبار از شما پسوورد جدید رادر محیط ترمینال در خواست میکند . دقت کنید که کاراکتر هایی ک تایپ میکنید نمایش داده نمیشوند ، پس دقت کنید .

• Hostname : نام دستگاه شما
• Boot Options : این گزینه دارای ۳ می باشد که در تنظیمات گرافیکی توضیح داده شده است :

( ۱- CLI / Desktop ، ۲- Wait For Network at Boot  ، ۳- Splash Screen  )

• Localisation : تنظیم اطلاعات مکانی و زبان . این قسمت عینا همانند تب Localisation درتنظیمات گرافیکی است .

• یک مورد بسیار کاربردی و مهم وجود دارد و آن تنظیم صحیح کیبورد است که در تنظیمات گرافیکی به طور کامل وجود ندارد .

برای اینکار باید وارد ترمینال و سپس تنظیمات رزبری پای شویم و گزینه Localisation Options رانتخاب میکنیم .

سپس گزینه Change Keyboard layout را انتخاب میکنیم .

سپس در بین گزینه هایی که نمایش داده شده است گزینه Generic 101-key pc را انتخاب می کنیم .

حالا لیستی از انواع حالت های نوشتاری زبان انگلیسی بریتانیایی را مشاهده میکنیم . پیشنهاد ما استفاده از

انگلیسی آمریکایی است ولی هر زبان دیگری بخواهید میتوانید انتخاب کنید . برای انتخاب زبان مورد نظرگزینه other را انتخاب میکنیم .

سپس زبان مورد نظر را در لیست جست و جو میکنیم . ( برای انتخاب انگلیسی امریکایی لازم است تایکبار کلید جهت پایین را فشار دهید ) .

ما در این آموزش زبان انگلیسی امریکایی را انتخاب کردیم .

ویرایشی می باشد را انتخاب کنید . مثلا برای فارسی گرینه Persian را انتخاب کنید نه حالت های دیگر آن.

بعد از انتخاب زبان نوبت میرسد به انتخاب کلید سوئیچ کننده برای تایپ علامت ها و نشانه ها که گزینه اول یعنی پیش فرض رو انتخاب میکنیم .

سپس در منوی بعدی no compose key را انتخاب کنید .

و در آخر گزینه no  را برای انتخاب کلید میانبر xserver را میزنیم .

البته برای طی کردن این مراحل میتوانید از دستور زیر نیز استفاده کنید .

sudo dpkg-reconfigure keyboard-configuration

• Interfaceing Option : فعال و غیر فعال کردن پورت های ورودی و خروجی . این قسمت نیز

عینا همانند تب Interfaces در تنظیمات گرافیکی می باشد .

• Overclock : افزایش سرعت ( کلاک ) پردازنده رزبری پای
• Advanced Options : تنظیمات پیشرفته رزبری پای که شامل هفت مورد می باشد :
• Expand file sustem : استفاده رزبری پای از کل فضای مموری کارت .
• Overscan : بزرگنمایی تصویر خروجی برای تلویزیون های wide .
• Memory Split : تنظیم میزان حافظه گرافیکی
• Audio : تنظیم خروجی صدا که دارای سه گزینه ( hdmi ، ۵ mm jack ، auto ) می باشد .
• Resolution : تنظیم رزولیشن تصویر خروجی
• GL driver : تنظیم نوع درایور نرم افزاری ( بر پایه kms ) ، ترجیحا وارد این قسمت نشوید !!!
• Network interface names : فعال و غیر فعال کرن قابلیت تشخیص نام دستگاه های قابل

تشخیص داخل یک شبکه .

• Update : بروز رسانی فریمور دستگاه ، به طور کلی پیشنهاد می شود ۴ دستور زیر را وارد کنید ،

در این صورت نیازی به استفاده از گزینه Update نمی باشد :

Sudo apt-get update

Sudo apt-get dist-update

Sudo apt-get upgrade

Sudo rpi-update

• About raspi-config : اطلاعاتی درباره این شیوه تنظیم رزبری پای .

معرفی چند دستور کاربردی :

نام دایرکتوری cd : برای وارد شدن به یک دایرکتوری ( اگر به صورت خالی استفاده گردد ، به دایرکتوری

اصلی وارد می شوید )

cd .. : بازگشت به دایرکتوری قبلی ( عملا انگار از کلید backspace استفاده کردید )

Sudo : این دستور اگر قبل از هر دستوری بیاید ، آن دستور با اجازه کاربر روت ( دسترسی کامل ) اجرا می شود .

Shutdown –h now : باید به همراه sudo استفاده شود . اگر –h استفاده شود سیستم خاموش می شود

و اگر –r استفاده گردد سیستم دوباره راه اندازی می شود ( restart ). اگر now استفاده شود بلافاصله اجرا دستور اجرا میگردد .

Reboot : باید با sudo استفاده گردد . سیستم همان لحظه راه اندازی مجدد می شود . این دستور برابر با دستور Sudo shutdown –r now می باشد .

Halt : باید با sudo استفاده گردد . سیستم همان لحظه خاموش می شود . این دستور برابر با دستور Sudo shutdown –h now می باشد .

نتیجه

در آموزش گفته شده با سیستم عامل های رزبری و کدها و تنظیمات رزبری آشنا شدیم و با نرم افزار لینوکس آشنای پیدا کردیم

در آموزش بعدی میخوانیم :

آموزش دستورات کاربردی ترمینال  نصب برنامه synaptic

یادتون نره حتما حتما سوالاتون این زیر بپرسید

امیدوارم از آموزش لذت برده باشید

شما مهندسین عزیز میتوانید برای دریافت راحت تر مطالب و فیلم های آموزشی عضو کانال واینستاگرام  ما شوید

تیم فنی آموزشی ربات افزار